ŞABAN TEOMAN DURALI

Zeynep Vayiç

7 Şubat 1947’de Zonguldak’ta dünyaya gelen Duralı, ilköğrenimini Zonguldak’ta, ortaöğrenimini ise TED Ankara Kolejinde tamamlamıştır. Her ne kadar ileride üniversiteleri aranan hocası olarak karşımıza çıkacak olsada kendi ifadesine göre okulla hiçbir zaman barışamamış aykırı olan ne varsa ona meyleden bir öğrencilik hayatı geçirmiştir. Okulla ne kadar mesafeliyse kaptanlık fikrine de bir o kadar yakındır Teoman Duralı. Denize olan hayranlığının yanında kitapçılarda gördüğü yabancı kitapları okuma isteği onu yeni dilleri öğrenmeye de iter. Öğrendiği bu diller ileride yaşayacağı Oslo’ya kısa kaptanlık tecrübesini de besleyecektir ve aynı zamanda akademik yolculuğunu da. “Kaptanlık yerine acaba felsefe konularını mı okusam diye içimden cılız bir ses çıktı.” Kaptanlık hayali, yabancı dillere olan tutkusu derken lise ikide tanıştığı ve ileride alanında duayen olacağı felsefe ilgisini çekmiştir. Ama yine de Ankara TED Kolejini bitirdikten sonra ilk işi kaptanlığa yönelik iş arayışına girmek olmuştur. Her ne kadar Norveç’te Denizcilik Okuluna yazılmak niyetiyle yola çıkmış olsa da Oslo’ya olan ilk kaptanlık deneyimi mevsim koşullarına adapte olamama yüzünden kötü geçmiş ve ülkesine dönüp üniversite okumaya karar vermiştir. İstanbul Üniversitesinde Felsefe ve Biyoloji olarak iki bölüm seçer. Biyolojide çok sevdiği bir hocası yüzünden ise bitki bilimini okumuştur.

“Beni felsefeye iten şey bütün olup bitenlerin arkasında yatan sırdır. Tüm çalışmalarım buna yöneliktir. En zorlandığım yer ise insan denen bulmacadır. Her şeyi bir yere kadar çözebiliyorsunuz ama insanı çözemiyorsunuz.”

Felsefe, antropoloji ve biyoloji alanlarında yüksek öğrenimine devam eden Duralı “Çağdaş Düşüncede Canlı Sorunu” başlıklı çalışmasıyla 1977’de doktor olmuş, 1982’de ise biyoloji felsefesi üzerine yazdığı tezle doçent unvanını almıştır. Davet üzerine yurt dışında felsefe hocalığı yaparken babasından aldığı bir mektupla ülkesine geri döner:

“Sen dön, çünkü sana ekmek veren yere borcunu ödemek zorundasın.”

Teoman Duralı, NATO bursuyla 1978’de Paris’te biyoteknoloji seminerlerine katılmış, 1985’te ABD Pennsylvania State University’de tamamladığı Kant’ın A Priori Bilgi İstidâdı başlıklı çalışmasının ardından 1988’de profesör olmuştur. Malezya Uluslararası İslam Üniversitesi ve Viyana Üniversitesi’nde misafir öğretim üyesi sıfatıyla dersler vermiştir. 

Türk filozof, mütefekkir ve akademisyen olan Prof. Dr. Teoman Duralı, felsefe tarihi, biyoloji felsefesi, dilbilim, siyaset felsefesi, savaş felsefesi gibi alanlarda çok sayıda kitabı ve makale yayınlamıştır. Duralı, İngilizce, Fransızca, Almanca, Latince, Yunanca, İtalyanca, Felemenkçe, İspanyolca, Rusça ve Malayca biliyordu. Yaşamının son yıllarında İstanbul Üniversitesi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi ve İbn Haldun Üniversitesi’nde felsefe dersleri veriyordu.

Cumhurbaşkanlığı 2021 Kültür Sanat Büyük Ödülü sahibi olmuştur ve aynı yıl öncesinde kanser tedavisi nedeniyle iki kez ameliyat olan Duralı, 6 Aralık 2021’de vefat etmiştir.