Kalemtıraş Ekibi
Asıl adının Mehmet Âli ya da Ömer Âli olduğu kayıtlarda geçse de kendisi sadece Âli adıyla imzalarını atmaktadır. 1846’da İstanbul’da doğmuştur. Babası Osmanlı’da önemli önemli makamlardan biri olan kapı kethüdasıdır. Yani İstanbul’da sürekli işleri olan taşradaki üst rütbeli devlet memurlarının, taşra halkının ve ülke dışından gelenlerin merkez bürokrasisinde işlem görmekte olan evrakının takip edilmesi ve bu kişilerle merkezdekilerin iletişim içinde olması görevini yerine getirmektedir. Bu sebeple ilkokuldan itibaren özel ve kaliteli bir eğitim almıştır. Kendisi de Osmanlı’da önemli görevlerde çalışmıştır. Düyun-ı Umumiye Müdürlüğünü yaptığı dönemde, bu görevin adı olan direktörlük üzerine isim olarak kalmıştır. Elbetteki bu göreve gelmeden önce de birçok idari ve mali devlet görevinde çalışmıştır. Son kez direktörlük makamına gelmeden önce iki yıl Trabzon Valiliği de yapmıştır. Gayrimüslimlere diksiyon ve güzel konuşma dersleri verdiği bilinmektedir.
Usta bir tiyatro yazarıdır. Samsun ahalisi tarafından kendisine “Katip adamdı.” denilecek seviyede tiyatro eserleri yazıp oynatmıştır. Diyojen Dergisinde çıkan mizah yazılarıyla kendisini edebiyat dünyasına iyice tanıtmıştır. Hatta bu nedenle kendisinin Diyojen Dergisinin kurucularından olduğu dahi sanılır. Telif ve tercüme ettiği komedi türü tiyatro eserleri bu alanda ilk sayılabilir. Modern tiyatronun babası sayılabilecek kadar tiyatroya hizmet etmiştir. Yazı dilini konuşma diline oldukça yaklaştırmıştır. İlk mizahi sözlük olan Lehçetül-Hakayık’ı yazmıştır. Batılı anlamdaki ilk sözlüğü de yazan yine Âli Bey’dir. “Gölge etme, başka ihsan istemem” mısrasını Türkçeye kazandıran kişidir. 1899’da İstanbul’da vefat etmiştir.
Eserleri
- Kokona Yatıyor yahut Madam Uykuda.
- Ayyar Hamza.
- Misafiri İstiskal
- Geveze Berber
- Letâfet
- Lehcetü’l-hakāyık
- Seyyâreler
- Seyahat Jurnalı
- Gavo Minar ve Şürekâsı
- Evlenmek İster Bir Adam
- Tosun Ağa
- Memiş Ağa
0 yorum